Expert Jaap Koek over gevelreiniging: "Niet aan de slag zonder kennis" | Servicebeheer

2021-12-18 03:43:13 By : Mr. Cloud Wu

Blijf op de hoogte van het laatste nieuws

Bij gevelreiniging gaat het in de meeste gevallen om esthetisch onderhoud, vertelt Jaap Koek van Koek Gevelconsultancy. Het is belangrijk om de steensoort goed te kennen, maar ook om de invloed van de elementen van de oude Circle of Sinner in de gaten te houden. 

“Om met die eerste observatie te beginnen”, begint Koek zijn verhaal. “Gevelreiniging vindt vaak plaats nadat een probleem is gesignaleerd. Bijvoorbeeld: er zijn kleurverschillen in de gevel en daar moet iets aan gedaan worden. Dat is pure esthetiek. Maar als u de vervuiling te lang laat liggen, kunt u gevolgschade krijgen. Achter het oppervlak van de stenen wordt vocht opgeslagen, wat bij vorst schade kan veroorzaken. Dan ben je eigenlijk te laat. Omdat het vaak esthetisch is, is het ook subjectief wat een klant wil of niet. Sommigen beschouwen deze vervuiling als een onderdeel van de veroudering van het gebouw. Er zijn zelfs publicaties over dit onderwerp onder de noemer 'gracieus ouder worden'. In de hoek van monumenten ligt dat bijvoorbeeld heel gevoelig.”

Bovendien houdt de architectuur niet altijd rekening met onderhoud, zegt Koek. “Volgens sommige architecten is vlakke detaillering esthetisch mooi. Maar dat leidt tot veel meer vervuiling waar water langs de gevel wordt gebracht. En dan ziet je gevel er ineens niet meer zo mooi uit door het vuil in het water, bijvoorbeeld een jaar na opening van het pand. Mijn pleidooi aan architecten is dan ook om deze ongewenste vervuiling tegen te gaan door een overstek te creëren waar water langs de gevel loopt. Denk hierbij aan ramen en dakranden. Goede overstekken zorgen ervoor dat het water dat vuil bevat de gevel niet kan bereiken.”

De Circle of Sinner is de basis voor elke reiniging. Volgens de cirkel spelen bij het schoonmaken vier factoren een rol: chemie, beweging (mechanische kracht), tijd en temperatuur. Als een factor groter wordt, worden de andere factoren kleiner. Bijvoorbeeld: er zit kalk op een douchekop. U kunt dan heel hard schrobben met een vochtige schuurspons zonder reinigingsmiddel (chemie). De bewegingsfactor is in dit voorbeeld groot. “De Circle of Sinner is ook de absolute basis voor gevelreiniging”, zegt Koek. “Die cirkel maakt ook duidelijk waar je uit kunt kiezen en wat de beperkingen zijn. Weet dus wat de vier te gebruiken elementen doen op bepaalde gevelbekledingen.”

Als voorbeeld noemt Koek verschillende steensoorten. “Sommige bakstenen bevatten metalen die bij contact met zuren een enorme verkleuring kunnen veroorzaken. Mijn advies is dan ook: probeer de methode of het reinigingsmiddel altijd ergens uit waar het niet zichtbaar is en waar het geen kwaad kan. Als je dat hebt gedaan, betrek je de klant erbij en laat je hem of haar expliciet akkoord gaan met het referentieniveau. Gevelbeoefenaars lopen vaak tegen het feit aan dat hun cliënt van tevoren een andere verwachting heeft dan het resultaat dat ze uiteindelijk krijgen. Een testruimte weerhoudt je ook van veelbelovende resultaten die niet kunnen worden geleverd.”

Koek put uit eigen ervaring uit een casus in Rotterdam waar er witte blos op de gevel zat. “Dat kan in principe van alles zijn. Als het in water oplosbare zouten zijn, kunt u ze eenvoudig met water afspoelen. Als het kalk is, kun je het oplossen met een licht zuur. Als het gips is, kun je het alleen stralen. In zo'n geval is dus voorzichtigheid geboden. Denk niet dat je de situatie eerder bent tegengekomen en dus al weet hoe het is. Elke situatie is anders.”

Hetzelfde geldt voor groene verkleuring van de gevel. “Als het algen zijn, krijg je die er zo af met een algendodend middel. Maar ook de gevel kan verkleuren doordat het metaal vanadium in de steen is gaan oxideren. Dit roesten kan in acht verschillende vormen voorkomen, met in sommige gevallen groen en in andere gevallen blauw. Als je begint met algen, krijg je het er niet af. Kortom, je kunt het al snel heel erg mis hebben en de schade kan enorm zijn. Daarom kan ik er niet genoeg op aandringen: maak een proefruimte.”

“In één geval moest een hele gevel vervangen worden als gevolg van een verkeerde behandeling”, zegt Koek. “Het was een villa met een steen met een speciaal glazuur. Het schoonmaakbedrijf had de dag ervoor een stal ontsmet. De regel was dat de slangen doorgespoeld moesten worden, maar dat gebeurde niet. De volgende dag kwamen ze aan bij de villa. Het residu van de desinfectie had de slangen aangetast, dus de medewerkers sproeiden een mengsel van opgelost vuil uit de slangen op de gevel. Dat kon niet meer en de gevel moest steen voor steen vervangen worden. Iets soortgelijks hebben we ook meegemaakt met een bakstenen gevel met holle ruimtes. Na het stralen kwamen er kleine dunne gaatjes in de klei.”

“Niet aan de slag zonder kennis”, waarschuwt Koek. “Hetzelfde geldt voor metselwerk. Het voegwerk kan zo zwak zijn dat u niet kunt of mag adviseren om het voegwerk opnieuw te doen. Ook is het belangrijk dat je als gevelaannemer niet opgezadeld wordt met schade die er al was. Bepaal dus eerst de bestaande situatie. Als je een auto huurt, accepteer je toch geen schade van de vorige huurder? Soms komt het slechtste in mensen naar boven. Ik heb ooit als deskundige opgetreden in een rechtszaak om te kijken of de schade er al was voordat de gevelaannemer aan de slag ging. Laatstgenoemde had geen foto's gemaakt. Uiteindelijk hadden we geluk dat Google foto's had gemaakt voor Google Streetview. We konden hen bewijzen dat de schade er al was voordat de schoonmaker aan de slag ging.”

Cementgebonden materialen zijn makkelijker schoon te maken dan baksteen, merkt Koek op. Dit komt doordat het materiaal op het oppervlak door de inwerking van (zure) regen minder samenhang heeft. “Een veelgemaakte fout bij het verwijderen van graffiti op dergelijke materialen is dat gevelwerkers direct gaan stralen. Het is beter om eerst scheikunde te proberen om de verf op te lossen.”

Koek noemt ook de situatie waarin een gevel gehydrofobeerd is. “Als de gevel gehydrofobeerd wordt, wordt er een product aangebracht dat de muur beschermt tegen weersinvloeden. Hierdoor wordt de gevel waterafstotend, waardoor de kans op vochtproblemen wordt verkleind. Als dat gedaan is, zie je dat op plekken waar geen water langs de gevel stroomt, zoals onder een vensterbank. De gevel is daar vuiler omdat het vuil daar niet wegspoelt. Voor die oppervlakken is dus alleen schoonspuiten voldoende.”

Tekst gaat verder onder de afbeelding

Wat Koek betreft, zou het nuttig zijn om de geschiedenis van het gebouw vast te leggen. “Welke materialen zijn waar gebruikt? Dat zou een gevelaannemer veel voorbereiding en discussie schelen. Het is dan zaak om dat bouwpaspoort bij te houden zodat je precies weet wanneer wat door wie is gedaan, zodat je erop kunt reageren. Dit voorkomt ook onduidelijkheden over wat een gevelaannemer van tevoren wel en niet wist. Dat helpt, maar in wezen moet een gevelaannemer ook weten wat hij doet. Dat gaat over steensoorten en de behandeling zelf.” Ten slotte hamert Koek weer op de kern van zijn verhaal. “Ga niet aan de slag zonder kennis.”

Schrijf je in en ontvang twee keer per week onze nieuwsbrief

Ik ga ermee akkoord om professionele informatie in mijn interessegebieden te ontvangen uit de titels van Vakmedianet en heb het privacy- en cookiebeleid van de Vakmedianet-groep gelezen.

Servicemanagement is onderdeel van Vakmedianet. De volgende regels zijn van toepassing op het gebruik van deze site: Algemene Voorwaarden en Privacy- en Cookiebeleid